İdrar Kaçırmada Basit Ama Etkili Yöntemler

İdrar kaçırma kadın ve erkeklerde görülen genelde yaşa bağlı kas gevşekliğinden kaynaklı üriter sorundur. Üriter sistem sorunlarının sonucu oluşan idrar kaçırma İnkontinans olarak adlandırılır.

İdrar kaçırma oluş sebebine göre geçici veya kalıcı olarak hayatın belli döneminde karşılaşılır. Kadınlarda görülme oranı erkeklere göre daha fazladır. 

İdrar kaçırmada basit ama etkili yöntemlerin başında kegel egzersizi gelir. Kegel egzersizi en etkili yöntemdir. Kasların kaybettiği gücü yerine getiren kegel egzersizi için herhangi bir ekipmana ihtiyaç yoktur. 

Oturarak ya da ayakta mesane kaslarını idrar yapar gibi sıkıp sonra serbest bırakılmasıyla yapılır. Piyasada kegel egzersizinin daha kolay yapılması için üretilmiş alet ve toplarda mevcuttur. 

Diğer idrar kaçırmada basit ama etkili yöntemler şöyle sıralanabilir:

• Bitkisel kürler 
• Vajinal lazer uygulamaları
• Elektromanyetik akım tedavisi
• Vajinal toplar
• Biofeedback doppler 

Pin

Kadınlarda idrar kaçırma nedenleri

Kadınlarda idrar kaçırma, doğum ve genetik sebeplerden dolayı erkeklere oranla daha sık görülür. Doğum, vajinal enfeksiyonlar ve menopoz idrar kaçırma nedenlerinin başında gelir. Özellikle 30 yaş üstü kadınlarda görülmeye başlar. Sosyal hayatı oldukça etkiler. Kadınlarda idrar kaçırma nedenlerinin başında şunlar gelir:

Pelvik bölgedeki kasların genetik olarak zayıf olması

Rahim ve idrar torbasının etrafı kemik ve kıkırdak yapıya kaslarla bağlıdır. Kalça ve rahimi kapsayan pelvik kaslar bölgedeki organları bir arada tutar. Genetik yatkınlıktan dolayı zayıf olan pelvik kaslar rahim ve mesane torbasını taşımakta zorlanır. Mesaneyi vajinanın yukarısında tutması gereken pelvik kaslar görevini yerine getiremez ve mesane vajinaya baskı yapar. Pelvik taban kaslarında oluşan zayıflık mesaneyi sıkıştırarak idrarın tutulmasına engel olur.  

Doğumdan kaynaklı sebepler

Gebelik sırasında rahim büyüyerek mesaneye baskı yapar. Çevre dokularda bulunan kaslar fetüsün ağırlığıyla rahmi taşımakta zorlanır. Kaslarda kalıcı olarak zayıflama meydana gelir. Doğumdan sonrada devam eden bu durum idrar torbasının yeteri kadar doluluğa ulaşmadan boşaltılma ihtiyacını getirir. Genişleyen rahimle sıkışan idrar torbası istemsizce idrarın sızmasına neden olur. 

Her doğumda rahmi tutan kaslar daha fazla gevşer ve mesaneye baskı uygular. Doğumlar fizyolojik olarak pelvik kasların bozulmasına sebep olduğundan doğum sonrası idrar kaçırma sıklıkla görülür. 

Sık tekrarlayan enfeksiyonlar

Sık tekrarlayan enfeksiyon ve oluşan mantarlar idrar kaçırma nedenleri arasındadır. Enfeksiyon sık tekrarladıkça mesane torbasının yapısına zarar verir. Sinirlerde hasara neden olan bakteriler idrar torbasının doluluğa ulaştığı sinyalini nöro mesane sisteme iletmez. İdrar torbasının doluluğa ulaştığını anlamayan beyin boşaltma emrini veremez. Bu durumda kaslar artık dolan idrarı sinir sisteminden bağımsız olarak boşaltmaya mecbur kalır. 

Pin

Strese bağlı idrar kaçırma

Aşırı heyecan, stres veya korku gibi duygular yaşandığında karın duvarı içinde aşırı baskı oluşur. Tüm kasların gerilmesi sonunda mesane sıkışır ve idrar dışarıya doğru sızar. Genelde geçici bir durumdur ve her zaman tekrarlanmaz.

Nörojenik mesane hastalıklarına bağlı idrar kaçırma

Nörojenik sistem kuyruk sokumundan beyne kadar ilerleyen sinir sistemini içerir. Mesanede oluşan doluluğu beyne sinyal olarak gönderir ve istemli boşaltımı tetikler. Çeşitli hastalıklar nörojenik mesane sistemine zarar verir. Oluşan hasar sonucu mesane kası ya beyne fazla sinyal gönderir sık idrar isteği oluşturur. Diğer seçenek nörojenik kas beyne yeterli sinyali göndermez mesane istemsizce boşalır. 

Beyine zarar vererek nörojenik sisteme hasar veren hastalıkların başında şunlar gelir:

• Alzheimer, demans
• Parkinson
• Beyin tümörleri 
• Serebral palsi 
• Kafa içi travmalar  
• Ms
• Omurilik yaralanmaları
• Şeker hastalığı 
• Batın bölgesi kanserleri
• Radyoterapi tedavisi yan etkisi
• Menenjit

Menopoza bağlı idrar kaçırma

Menopoza bağlı idrar kaçırma kadınların %70’nde görülür. Hormonların değişmesi ve yaşa bağlı kasların eski gücünü koruyamaması sonucu menopozda idrar kaçırma sık görülür. 

Pin

Karışık tip idrar kaçırma

Öksürme, hapşırma veya fiziksel efor sarf edilirken oluşan idrar kaçırmadır. Strese bağlı karın içi basınçla aynı sebepten oluşur. Strese bağlı idrar kaçırma sürekli yaşanmazken karışık tip idrar kaçırma tedavi gerektirecek kadar çok görülür. 

Aşırı kiloya bağlı idrar kaçırma

Kilo fazlalığı tüm dokularda gevşemeye sebep olduğu gibi mesanede de kasların gevşemesine sebep olur. Obez insanların çoğunda idrar kaçırma sık görülür. Karın yağlarının fazlalığı karın içi basıncı arttırarak mesaneye baskı yapar.

Sigara ve alkol kullanımına bağlı idrar kaçırma

Sigara ve alkol tüketimi dokulara zarar vererek yeni hücre gelişimini engeller. Sigara ve alkol kolojen yapıyı olumsuz etkiler. Mesanede yenilenmeyen hücreler dokuların sağlam ve elastikiyet yapısını bozar. Elastikiyet kaybı olan mesanede sarkmalar meydana gelir.

İlaç kullanımında bağlı idrar kaçırma

Diyabet, tansiyon ve kas gevşetici ilaçların yan etkileri arasında idrar kaçırma bulunur. İlaçlar vücutta rahatlamayı sağladığı için mesane kasları da durumdan etkilenir. Yan etkiler ilaç kullanıldığı süre boyunca devam eder. 

Pin

Kadınlarda idrar kaçırma tedavisi

Kadınlarda idrar kaçırma tedavisi kişinin yaşadığı sorunun durumuna, sıklığına ve yoğunluğuna göre değişir. Cerrahi uygulamalar ve ameliyat dışı tedaviler olmak üzere iki tür tedavi uygulanır.

İdrar kaçırma cerrahi uygulamalar şunlardır:

• Trans obturator tape ameliyatı: Kasıktan açılan 2 küçük delikten mesaneye ulaşılır. Mesaneden idrar yoluna geçiş yapan kanala bant takılarak mesane askılanır. Kasların gevşediği ve uzun süreli yaşanan idrar kaçırma şikâyetlerinde %80 üzerinde başarı sağlar. Mesaneye takılan bantların yapışarak aktif olması için 3 hafta beklenir. Genel anestezi altında yapılır ve ameliyat sonrası bir gece hastanede yatış sağlanır. 
• Kapalı laparoskopik cerrahi: Trans obturator yönteminin yetersiz kaldığı durumlarda uygulanır. Aşırı mesane sarkmalarında batın içerisine girilerek idrar torbasında sızmaya sebep olan dokular dikilir. İdrar kaçırma şikâyetlerinde %99 başarı sağlar.

İdrar kaçırmada ameliyat dışı uygulamalar şunlardır: 

Vajinal lazer

Vajina içerisine girilerek yapılır. Lokal anestezi altında kolaylıkla uygulanır. Ağrısız ve acısızdır. Prob adı verilen ultrason benzeri cihaz sarkmış idrar torbasına kısa elektrot akımlar vererek lazer uygulaması yapar. İşlem dokulara uyarım vererek yeni hücre ve doku oluşmasını sağlar. Vajen genişlemesi, idrar torbası sarkması problemleri aynı anda tedavi edilir. Bir ay arayla 2 seans uygulanması yeterlidir. İşlem sonrası gündelik hayata dönüş sağlanır. Menopoz öncesi dönemde karşılaşılan sarkmalar için daha uygundur. 

Pin

Elektromanyetik sandalyeler

İşlem kegel hareketinin benzerini pelvik kaslara otomatik olarak yaptırır. Sandalyeye oturarak tedavi gerçekleşir. Sandalyeye verilen elektromanyetik akım aynı anda yüzlerce sinyali pelvik kaslara iletir ve kasılma sağlanır. Pelvik taban güçlenerek idrar torbasının yukarı çıkması sağlanır. Başarı oranı %50’dir. Genç ve kilo problemi olmayan hastalarda uygulanır. 

Vajinal toplar

Evde uygulanabilecek egzersiz amaçlı tedavi yöntemidir. Hastanın bacakları arasına aldığı kendi vücuduna uygun toplar sıkılarak pelvik kasların güçlenmesi amaçlanır.

Biofeedback

Pelvik kaslarının düzenli kasılmasını sağlamak için vajen ya da makattan doppler cihaz yerleştirilir. Dopplerden verilen düzenli kasılmalar monitörden izlenir. Hangi kasların tam çalışmadığı tespit edilerek kaslar çalıştırılır.

Kateterizasyon: Felçli hastaların idrar kaçırmasını önlemek için belirli aralıklarda idrar torbasına takılan tüple idrar kontrollü bir şekilde boşaltılır. İdrar torbasını tam boşaltamadığı için sık idrar yapan hastalarda da enfeksiyonu önlemek için kullanılır. 

İlaç tedavisi: İlaçlar vasıtasıyla östrojen hormonu arttırılarak mesane kaslarının daha iyi çalışması amaçlanır. Her hastada uygulanmaz. Olası yan etkileri hekim tarafından değerlendirildikten sonra uygulanır.

Kadınlarda idrar kaçırma egzersizleri

Kadınlarda idrar kaçırma egzersizleri sorunun yeni başladığı dönemde maksimum fayda sağlar. 3 ay düzenli yapılan egzersizler sorunun büyük oranda gerilemesini sağladığı gibi ilerlemesini engeller. Dr. Arnold Kegel tarafından oluşturulan pelvik taban egzersizlerine kegel egzersiz adı verilir. Zorluk düzeyine göre kişinin yapabileceği çeşitli kegel egzersiz türleri mevcuttur. Bunlardan bazıları:

• Nefesinizi tutmadan pelvik kaslarınızı sıkın. 5-10 saniye kadar bu pozisyonda durun ve düzenli nefes alıp verin. Hareket sırasında karın ve kalça düz olmalıdır. Hareketi en az 10 kere tekrar edin. 
• Tuvaletinizi yaparken idrarı birden bire serbest bırakmayın. Kısa ve sık olacak şekilde idrarı serbest bırakıp tekrar tutun. Mesaneyi tek seferde boşaltmayın. Her küçük tuvaleti 3-4 hamlede bitirin. Böylece mesane eğitimiyle kasların kontrolü sağlanmış olur.
  
• Kegel topunu iki bacağınızın arasına alın. Ayakta dik durun. Topu yere düşürmemek kaydıyla serbest bırakıp sıkın. Egzersizi mümkün olduğunca sık tekrar edin.
  
• Abdominal kasların güçlendirilmesi. Leğen kemiklerini ellerinizle bulun ve yaklaşık 2-3 cm aşağıdan içeri doğru bastırın. Karın alt kasını yukarıdan el ile bastırırken aynı şekilde içerden basınçla mukavemeti dışarı doğru verin.
  
• Sırt üstü yere yatın. Dizleri 90 derece açıyla büküp yerden kaldırın. Tüm beden kalça ve ayaklar yerde dursun. Sadece dizler yere değmesin. Sırttan ve ayaklardan destek alarak kalça ve beli yukarı doğru ittirin. Dayanabildiğiniz kadar bu pozisyonda durup 10 tekrar yapın.
  
• Yere düz yattıktan sonra her bir bacağı sırasıyla yukarı kaldırın. Bu aşamada alt karın kaslarını mümkün olduğunca sıkın. Bacağı tekrar yere indirip diğer bacakta aynı hareketi tekrar edin.

İdrar kaçırmayı ne keser?

İdrar kaçırma sosyal hayatı ciddi anlamda sekteye uğratan bir rahatsızlıktır. Bireyler idrar kaçırmayla karşılaşacağını ön görmedikleri için önlem alma gereği duymaz. 

Hayatın olağan akışında oluşan ve önceden belirlenemeyen idrar kaçırma için alınacak bazı önlemler kısa vadede fayda sağlar. Günü kurtarmaya yarayan idrar kaçırmayı kesen önlemler şunlardır: 

• Fazla kilolardan kurtulmak
• Suyu birden bire içmemek, az ve sık içerek su tüketimini düzenlemek
• Sigara ve alkolden uzak durmak
• Kafein içeren içecekleri kullanmamak
• Asidik gıdaları tüketmemek. Domates, greyfurt, portakal gibi gıdalar yüksek asidik özellik taşıdığından mesaneden tahrişe sebep olur. Tahriş idrar kaçırmayı arttırır
• Baharatlı ve paketlenmiş gıdalardan uzak durmak
• Ani fiziksel hareketlerden kaçınmak. Bu sayede karın içi basınç kontrol altında tutulur
• İdrar yapma isteği gelmeden mümkün olan her fırsatta mesaneyi kontrollü boşaltmak

Yukarıda sıralanan maddeler idrar kaçırmayı kısa vadede kesip günlük rutinlerin daha rahat yapılmasını sağlar. Eğer idrar kaçırma probleminiz varsa uzman doktordan destek alınmalıdır.

Pin

Kadınlar idrarını nasıl tutar?

Zor doğum yapmış kadınların %80’nde idrar kaçırma problemi yaşanır. Kadınların idrar tutabilmesi pelvik kaslarının güçlü olmasıyla doğru orantılıdır. Yaş ne olursa olsun pelvik kasları zayıf olan kadınlarda idrar kaçırması kaçınılmazdır.

Kadınların idrar tutabilmeleri için dikkat etmesi gereken temel üç özellik vardır. Bunlar:

• Düzenli kegel egzersizlerinin yapılması. Böylece güçlenen pelvik kasları idrar kaçırma problemini ortadan kaldıracaktır.
• Yaşam tarzında yapılan değişiklikler. Sağlıklı yaşam, sağlıklı beslenme idrar kaçırmayı direkt etkiler. Vücutta kolajen ve elasten üretimi normal seviyelerde olursa dokular yenilenen hücre sayesinde sağlıklı olur. 
• İdrar yapmayı kontrol altında tutabilmek için sıvı tüketimini dengelemek gerekir. Gece uyumadan önce sıvı tüketimini kesmek idrar tutmak için destek olacaktır.  

İdrarı tutmak için ne yapmalı?

İdrarı tutmak için yapılacak en doğru yol kegel egzersizleriyle pelvik kasların güçlendirilmesidir. Ayrıca sıvı tüketiminin dengelenmesi idrarın kontrol altında tutulmasını sağlar. İdrar torbası tam dolmadan tuvalet ihtiyacının giderilmesi ve mesanenin tam boşaltılması da yapılacak en etkili yöntemdir. 

Kabız olmamaya önem gösterilmelidir. Kabızlık tuvalet esnasında zorlanmayı beraberinde getirir. Bu zorlanma idrar torbasının baskı altında kalmasına sebep olur. 

İdrar kaçırmaya ne iyi gelir bitkisel?

Doğanın eczanesinden idrar kaçırmaya iyi gelen bitkiler mevcuttur. Tek başına kullanılması tam tedaviyi sağlamaz ancak destekleyici tedavi olarak kullanılmalıdır. İdrar kaçırmaya iyi gelen bitkilerle yapılacak kürler şunlardır: 

İdrar kaçırma için günlük sakızı kürü

1 çay kaşığını günlük sakızı havanda ezilir. 1 çorba kaşığı yoğurt ya da bal ile karıştırılarak tüketilmelidir. Sabah akşam iki tur devam edilir. Özellikle yüksek kilo ve çok doğum yapmaktan kaynaklanan idrar kaçırma problemlerinde destek sağlar. 

İdrar kaçırma için karnabahar kürü

Karnabahar kaynatılarak suyu içilir. Kür 15 gün uygulanmalıdır. Özellikle enfeksiyondan kaynaklı idrar kaçırma problemlerinde hem bakteriyi temizler hem de idrar yapımını dengeler.

İdrar kaçırma için civanperçemi kürü

Civanperçemi tüm kadın hastalıklarında tavsiye edilen bitkidir. Kadınlık hormonu olan östrojeni dengeye soktuğu gibi enfeksiyon ve idrar kaçırma içinde sık kullanılır. 10 gr sarı kantaron otu, 10 gr meşe kabuğu ve 20 gr civanperçemi 10 dakika kaynatılır. Karışım süzüldükten sonra günde 2 sefer aç karnına içilir. Küre en fazla 2 ay devam edip kesilmelidir. 

İdrar kaçırma için yakı otu kürü

1 bardak sıcak suya 1 tatlı kaşığı yakı otu katılarak demlenir. Günde 1 sefer aç karnına içilen yakı otu içerisindeki etken maddeler sitosterin ve flavanlar mesanenin toparlanmasına etki eder. Mesanede doğal kasılmalar tetikleyerek kasların kontrol edilme hissini tecrübe ettirir.

Yukarıda sayılan kürlerin yanı sıra maydanoz, karahindiba, ısırgan otu, kuşkonmaz, yeşil çay, rezene, papatya bitkilerinin günlük beslenme listesine alınmasında fayda sağlanacaktır.

Pin 

İdrar kaçırma hangi hastalığın belirtisi?

İdrar kaçırma mesane sorunlarıyla alakalı olsa da diğer hastalıkların habercisi olabilir. İdrar kaçırma başta şeker hastalığının habercisi olabilir. İdrar kaçırma merkezi sinir sistemiyle direkt alakalı olduğundan bu alanda da hastalık habercisidir. İdrar kaçırma şu hastalıkların habercisi olabilir:

• Diyabet
• Omurilik yaralanması
• İnme 
• Ms
• Serebral palsi 
• Menenjit
• Böbrek ve safra kesesi taşı

İdrar kaçırma nasıl geçer?

İdrar kaçırma tedavi olmadan geçmez.  Desmopressin içerikli ilaçlar böbrekten çıkan sıvı miktarını kısıtlar. Bu tür ilaçlar kısa vadeli geçici çözümler sunar. Zaten uzun vadede böbreğe etki eden ilaçların kullanımı zararlıdır.

Çeşitli antibiyotiklerin tedaviye yanıt vermemesi halinde cerrahi müdahalelerden destek alınmalıdır. İdrar kaçırma da destekleyici bitki kürlerinin yanında günlük 1.5-2 litre su içmek, asidik gıdalardan uzak durmak faydalı olur. 

İleri düzeyde olan idrar kaçırmalar hariç problemin geçmesini sağlayacak en etkili yöntem düzenli yapılan kegel egzersizleridir.

İdrar kaçırma kimlerde görülür?

Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Kadınların %80’ni ömürlerinde en az bir defa idrar kaçırma problemiyle karşılaşır. Özellikle doğum yapmış kadınlar, menopoz, obezite, sık geçirilen sistit idrar kaçırmanın sık görüldüğü kişilerdir.

Yaşla birlikte pelvik kasların gücünü kaybetmesi ve sinir hasarına maruz kalınan bir hastalığın sahip kişilerde idrar kaçırma görülür.

İdrar kaçırma tehlikeli midir?

İdrar kaçırma tehlikeli değildir. Yaşattığı sorun kişinin sosyal hayatını etkilediği gibi ruhsal ve psikolojik durumunu da olumsuz etkiler. Hijyenin yeterli sağlanamaması enfeksiyon hastalıklarına sık maruz bırakır. Ayrıca kişinin cinsel hayatında aksamalara sebep olabilir. 

İdrar kaçırma tedavi edilmezse ne olur?

İdrar kaçırmanın yanında getirdiği en büyük sorunların başında sistit gelir. Sistit sık idrara çıkma isteğiyle birlikte ürolojik enfeksiyonların habercisidir. İdrara sık çıkma enfeksiyonu tetikleyeceğinden mesanede yanma, batma ve acı hissiyatı sosyal hayatı ciddi etkiler.

Beraberinde getirebileceği cinsel sorunlarla birlikte cinsel isteksizlik kendini partnerden saklama gibi çeşitli buhranlara sebep olur. Sık idrara çıkma isteği toplum içerisine karışma korkusunu hakim kılarak tüm hayatı olumsuz etkiler. 

İdrar kaçırma tedavi edilmezse ilerleyen enfeksiyonlar birlikte böbreklerde tahribat yaptığı bilinmektedir. 

İdrar kaçırma başka hastalıkların da habercisi olacağından zaman kaybedilmeden doktora başvurulmalı ve altında yatan asıl sebebin bulunarak tedavi edilmesi gerekir. 

İdrar kaçırma tanı yöntemleri

İdrar kaçırma şikâyetiyle başvuran hastalara bir takım testler uygulanarak kesin tanı konur. Tanının konulması için sırasıyla:

• Hastanın 1 hafta boyunca ne sıklıkla idrara çıktığı, idrar rengi, kokusu ve miktarı hakkında bilgiler alınır. 
• Fiziksel muayenede uzman el ile karın içi basılar uygulayarak batına ait bilgiler elde eder. Ağrı, sancı veya şişkinlik gibi fiziksel belirtiler kontrol edilir. 
• Hastanın geçmiş tıbbi bilgisi sorgulanır. Hamilelik, ameliyat, geçirilmiş hastalık olup olmadığına bakılır.
• Yapılacak idrar testinde enfeksiyon bulguları araştırılır.
• Kadınlarda jinekolojik muayene ile rahim ve mesane torbasının durumunda bakılır.
• Ultrason görüntüleme sayesinde idrar yolunun konumu, içeride ne gibi anormalliklerin olduğu gibi bulgular elde edilmeye çalışılır. 

Yapılan tetkikler sonucu hekim idrar kaçırmanın olup olmadığını tespit eder. Bazen sadece heyecan ve strese dayalı idrar kaçırmalar görülebilir. Bunlar sık tekrar etmiyorsa kendiliğinden geçer. Ancak muayene sırasında diğer tetkiklerde idrar kaçırmaya yönelik ibareler var ise öncelikle ilaç tedavisine başlanır.

İlerleyen ve geçmeyen idrar kaçırma problemleri için lazer, laparoskopi yöntemleri tavsiye edilir. Sorunun devam etmesi halinde en etkili çözüm cerrahi yöntemlerdir.

Zeki Ersin Yıldırım

27 Şubat 1987 İstanbul doğumluyum. SEO uzmanı ve basın mensubu olarak görev almaktayım. Bayandoktor.com başta olmak üzere birçok internet haber sitesinde aktif olarak çalışmaktayım.